پرداخت كليه قبوض

در اين پست از وبلاگ قبضينو مي خواهيم در مورد انواع روش هاي پرداخت قبض در كشور صحبت كنيم. ساليانه حدود يك ميليارد انواع قبض در كشور صادر مي گردد. همين آمار نشان مي دهد كه بايد راهكارهاي مختلف براي پرداخت اين تعداد قبض وجود داشته باشد. در كشورهاي مختلف سيستم هاي متنوعي براي دريافت هزينه خدمات شهري پياده‌ سازي شده است. در اين مقاله، علاوه بر بيان روش‌هاي پرداخت هزينه خدمات شهري در كشورهاي ديگر، به روش‌هاي پرداخت در ايران نيز اشاره خواهيم كرد.

دسته‌بندي كلي پرداخت در كشورهاي مختلف

در كشورهاي مختلف دو دسته كلي براي پرداخت هزينه قبض وجود دارد كه عبارتند از:

1. پرداخت هزينه به صورت پيش پرداخت يا prepaid
2. پرداخت هزينه بعد از مصرف يا postpaid
3.  

روش پرداخت قبوض postpaid

در اين روش مشترك بعد از مصرف و در دوره‌هاي مشخصي اقدام به تسويه هزينه مربوط به خدمات استفاده كرده مي كند. به عبارتي شركت و اداره ارائه دهنده خدمات در دوره‌هاي منظمي همانند يك ماه يكبار يا دو ماه يكبار اقدام به صادر كردن قبض براي هر مشترك كرده و كاربر با دريافت قبض و مشاهده صورتحساب خود اقدام به پرداخت آن مي كند. در كشور ما اكثر خدمات شهري ارائه شده به اين صورت هزينه خود را از كاربر دريافت مي كنند. به همين منظور نيز در صورتحسابهاي ارسال شده دو عدد شناسه قبض و شناسه پرداخت درج مي شود كه كاربر با استفاده از اين دو عدد اقدام به پرداخت ميكند.

مشكل اين روش آن است كه اولاً تا زمان دريافت قبض و صورتحساب كاربر و  نمي تواند اقدام به پرداخت آن كند. از سوي ديگر به دليل اينكه كاربران با تاخير اقدام به پرداخت هزينه مي‌كنند، پول دريافت شده ديرتر به حساب شركت مربوطه واريز مي شود. همچنين نرخ لاوصولي نيز بالاتر است چراكه ممكن است برخي كاربران هيچ موقع اقدام به پرداخت و صورتسحاب خود نكنند. جزئيات قبض همراه اول نمونه اي اين مثال است. پرداخت قبض تلفن ثابت

البته در برخي كشورها به دليل پيشرفت‌هاي انجام شده از يكسو و همچنين آسان شدن فرآيند پرداخت براي راحتي كاربران، سيستم استعلام آنلاين مشاهده قبض نيز ارائه شده است تا كاربران بتوانند براحتي و بدون نياز به خود قبض كاغذي از صورتحساب خود مطلع شده و اقدام به پرداخت آن كنند. در ايران نيز براي اولين بار سامانه پرداخت تجمعي پرداخت قبضينو با بررسي وضعيت كشورهاي ديگر و فضاي بين‌المللي حاكم بر پرداخت‌هاي دوره‌اي همچون قبض سيستم استعلام قبض و پرداخت آني آن را پياده كرده است. در اين سامانه امكان پراخت قبض بدون شناسه وجود دارد و جايگزين شماره تلفن پرداخت قبوض شده است.

روش پرداخت هزينه prepaid

در اين روش مشترك لازم است تا هزينه خود را قبل از مصرف پرداخت كند. اين روش بيشتر در كشورهاي اروپايي استفاده مي شود. بديهي است استفاده از اين روش و پياده سازي دقيق آن نياز به سيستم‌هاي بروز و همچنين اتصال كنتور‌هاي مشتركين به يك سيستم متمركز دارد. به عبارت ديگر چون در اين روش پس از اتمام اعتبار كاربر، لازم است تا كنتور به صورت هوشمند خدمات را قطع كند، بايد به صورت آنلاين با سيستم‌هاي مركزي ادارات ارائه دهنده خدمات در ارتباط باشد. براي آنكه به صورت كامل با اين روش آشنا شويم مثال خريد شارژ براي خطوط تلفن اعتباري در داخل كشور مثال خوبي است. فرض كنيد از اپراتور همراه اول يا ايرانسل براي خط موبايل اعتباري خود شارژ تهيه مي كنيد. تا زماني كه شارژ داشته باشيد مي توانيد از خدمات اپراتور همانند تماس، ارسال پيامك و ... استفاده كنيد؛ اما به محض اتمام شارژ ديگر خدماتي به شما داده نمي شود.

اين روش به اين دليل جذاب است كه شركت‌هاي ارائه دهنده خدمات شهري از جمله آب، برق، گاز، تلفن و ... هزينه خدمات خود را قبل از ارائه كامل آن دريافت مي‌كنند. به اين ترتيب نرخ لاوصولي ( برخي از كاربران ممكن هزينه قبض خود را هيچ موقع ندهند و يا با تاخير بسيار دهند) تقريبا صفر است و همين موضوع باعث مي شود تا شركت ها از درآمد خود مطمئن بوده و با برنامه‌ريزي دقيق‌تر سرويس‌هاي خود را بروز كنند. از سوي ديگر كاربران نيز در مصرف خود با دقت‌تر عمل مي‌كنند. اما مشكل اين روش هزينه اوليه بالاي راه‌اندازي زيرساخت‌هاي آن است. همان‌طور كه گفته شد، اين روش نيازمند كنتور‌هاي بروز و متصل به سيستم مركزي است تا علاوه بر ارسال گزارش‌هاي لحظه‌اي، بتواند در صورت نياز و مواقع تعريف شده، ارائه خدمات به مشترك را به صورت اتوماتيك قطع كند. در برخي از كشور ها پرداخت ماليات به اين شكل صورت مي گيرد.

همچنين در اين روش نياز به اپراتور و مراجعه درب به درب نيز حذف مي‌شود چرا كه گزارش‌هاي مصرف به صورت برخط به سرورها ارسال مي‌شود. با گسترش زيرساخت‌هاي ارتباطي و اينترنت از يك سو و همچنين تكنولوژي‌هاي مربوط به اينترنت اشيا يعني Internet of Things يا IoT كشورهاي بيشتري در حال حركت به اين سمت هستند. در نظر داشته باشيد، در صورتي كه مشتركي به عمد يا سهوا مصرف برق خارج از عرف و استاندارد داشته باشد، در اين روش به صورت آني قابل تشخيص است. چرا كه مشاهده قبض برق بسيار آسان است.

روش‌هاي پرداخت هزينه قبض در ايران

در بخش قبل متوجه شديم كه در ايران پرداخت به صورت postpaid است. همان طور كه فهيميديم در اين روش كاربر پس از مصرف در دوره‌هاي معين (مثلا ماهيانه يا دوماه) برايش قبض و صورتحساب صادر مي شود و بعد از دريافت آن اقدام به مشاهده قبض و پرداخت آسان قبض مي كند. اما اين پرداخت چگونه انجام مي‌شود و كاربر چگونه بايد هزينه مربوط به قبض را پرداخت كند؟ و در نهايت شركت يا اداره صادر كننده قبض چگونه متوجه پرداخت هزينه قبض مي شود؟ براي پاسخ به اين سوالات بايد با مفهوم شناسه قبض و شناسه پرداخت آشنا شويم. پرداخت قبض همراه اول

شناسه قبض و شناسه پرداخت چيست؟

در همه قبض‌هاي پرداختي كشور و درواقع پرداخت كليه قبوض اين دو عدد يعني شناسه قبض و شناسه پرداخت قابل مشاهده است. از حدود ۲۰ سال پيش كليه ادارات و شركت هايي كه اقدام به صدور قبض مي كنند تحت عنوان يك كنسرسيوم اقدام به طراحي يك پروتكل براي دريافت هزينه‌هاي خدمات ارائه شده كردند. خروجي اين پروتكل ارائه يك الگوريتم براي توليد شناسه قبض و شناسه پرداخت بود. در يك مقاله ديگر اقدام به تشريح اين الگوريتم خواهيم كرد. اما در اين مقاله مي خواهيم با مفاهيم اين دو عدد آشنا شويم.

شناسه قبض

اصولاً شناسه قبض يك عدد است كه اطلاعات زير درآن گنجانده شده است:

• يك عدد يكتا براي شناسايي پرونده كاربر در اداره مربوطه
• نوع قبض با دانستن شناسه قبض قابل استخراج است. همانند شماره پلاك خودرو كه براي شهرهاي مختلف اعداد مختلفي استفاده شده، براي هر نوع قبض نيز اين امكان وجود دارد.
• يك عدد براي راستي سنجي شناسه قبض. لزوما هر عددي نمي تواند شناسه قبض باشد و با يك الگوريتم ساده اين مساله قابل تشخيص است.

براي مثال با داشتن شناسه قبض و شناسه پرداخت به راحتي ميتوان اقدام به مشاهده قبض آب و مشاهده صوت حساب و پرداخت هزينه موبايل و و دريافت ريز قبض موبايل و پيگيري قبض گاز و يا پيگيري قبض هاي پرداخت شده را انجام داد. البته در سامانه استعلام قبض قبضينو نيازي به شناسه پرداخت و شناسه قبض نمي باشد.

همانطور كه گفته شد، در يك مقاله مجزا، اقدام به تشريح الگوريتم مربوط به ساخت و راستي سنجي شناسه قبض خواهيم كرد. هر شناسه قبضي يكتا است و امكان ندارد كه براي دو كنتور مختلف چه از يك نوع و چه كنتور مختلف (براي مثال دو كنتور برق مجزا، يا يك كنتور برق و يك كنتور آب) يك شناسه قبض وجود داشته باشد.

شناسه پرداخت

شناسه پرداخت نيز يك عدد است كه اطلاعات زير در آن گنجانده شده است:

• مبلغ پرداختي قبض (ميزان پراختي قبض)
• يك شناسه براي راستي سنجي و اعتبار سنجي خود عدد شناسه پرداخت. همانند شناسه قبض، هر عددي نيز نمي تواند شناسه پرداخت باشد.

يك تفاوت اساسي بين شناسه پرداخت و شناسه قبض آن است كه شناسه پرداخت مي تواند تكراري باشد و اين مساله به كرات اتفاق مي افتد.

دو مقدار شناسه قبض و شناسه پرداخت معمولاً به صورت يك باركد يك بعدي توليد شده و بر روي قبوض چاپ مي‌شود تا كاربران بتوانند با اسكن آن اقدام به پرداخت آسان قبض كنند.

چگونه قبض خود را پرداخت كنيم؟

براي پرداخت قبض خود بايد مراحل زير را انجام دهيد :

۱. استخراج شناسه قبض و شناسه پرداخت:

همانطور كه گفته شد در مرحله اول بايد حتما شناسه قبض و شناسه پرداخت خود را همراه داشته باشيد. به همين منظور يا بايد منتظر دريافت قبض كاغذي باشيد و يا از سيستم‌هاي استعلام همانند قبضينو اقدام به دريافت آنلاين و اتوماتيك اين دو مقدار كنيد.

۲. يك سيستم براي پرداخت انتخاب كنيد:

بعد از داشتن شناسه قبض و شناسه پرداخت بايد يكي از روش‌هاي پرداخت قبوض را انتخاب كنيد. به صورت كلي در ايران مي توانيد با يكي از روش‌هاي زير اقدام به پرداخت خود كنيد:

• پرداخت حضوري با مراجعه به دفاتر پيشخوان: در اين روش با داشتن قبض خود و يا شناسه قبض و پرداخت به يكي از دفاتر پيش خوان مراجعه كرده و اقدام به پرداخت خود كنيد. لازم به اشاره است كه دفاتر براي اين كار هزينه‌اي بين ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ تومان دريافت خواهند كرد.
• پرداخت از طريق دستگاه‌هاي ATM بانكي:  در جهت كاهش حجم اداري بانك‌ها، از سال‌هاي پيش ديگر شعب بانك‌ها معمولاً اقدام به دريافت قبض نمي‌كنند. اما در جهت راحتي مشتريان، كليه دستگاه‌هاي ATM اين قابليت را ارائه مي ‌دهند كه كاربر با كارت عابر بانك خود به دستگاه مراجعه كرده و با وارد كردن اطلاعات قبض (همان شناسه قبض و شناسه پرداخت) اقدام به پرداخت چخود كند.
• پرداخت از طريق دستگاه‌هاي POS فروشگاهي: با استفاده از كليه دستگاه‌هاي pos نصب شده در فروشگاه‌ها، مشتريان مي‌توانند هزينه قبض خود را پرداخت كنند.
• پرداخت از طريق اپليكيشن‌هاي پرداخت:  با استفاده از اپليكيشن‌هايي همچون آپ، تاپ، هف هشتاد، سكه، قبضينو و ... مي‌توانيد به صورت آنلاين و غير حضوري قبض‌هاي خود را پرداخت كنيد. در اين روش اپليكيشن‌ها از طريق بستر پرداخت اينترنتي (ipg) و يا كدهاي USSD اقدام به دريافت هزينه مي‌كنند. كافي است رمز دوم و اطلاعات مربوط به كارت عابر بانك از جمله CVV2 و همچنين شماره كارت و تاريخ انقضا را همراه داشته باشيد. اپكليكيشن پرداخت قبض قبضينو و يا اپليكيشن پراخت آپ و يا سكه و .. نمونه هايي كاربردي هستند. اين روش در مجموعه پراخت هاي اينترنتي قبض قراي مي گيرد .
• پرداخت از طريق تلفن: يكي از روش‌هاي قديمي پرداخت به صورت غير حضوري، پرداخت از طريق تلفن گويا بود. به دليل اينكه در اين روش بايد كليه اعداد را از جمله شناسه قبض و شناسه پرداخت، اطلاعات كارت بانكي و ... را تك به تك وارد مي‌كرديد، فرآيند بسيار طولاني ميشد و امكان خطا بسيار بالا بود. به همين دليل رفته به رفته از محبوبيت اين روش كاسته شده است. پرداخت با كارت خوان نيز شامل اين دسته مي شود.

بهترين روش پرداخت كدام است؟

پيشنهاد ما استفاده از سيستم‌هايي است كه امكانات زير را داشته باشد:

1. پرداخت آنلاين و غير حضوري براي جلوگيري از اتلاف هزينه رفت و آمد و همچنين كارمزد پرداخت فيش. كليه اپليكيشن‌هاي پرداخت نام برده اين ويژگي را دارند.
2. امكان مشاهده اطلاعات قبض پرداخت شده، در يك آدرس مشخص. همانند مورد قبلي اين ويژگي نيز در اپليكيشن‌هاي پرداخت وجود دارد و معمولا در بخشي با نام سوابق نگهداري مي شود.
3. امكان اسكن باركد براي جلوگيري از ورود غلط اطلاعات
4. امكان استعلام قبض اتوماتيك اطلاعات قبض براي بي نياز شدن از قبض كاغذي
5. امكان پرداخت همزمان چند قبض (تجميع قبوض) تا كاربر فقط با يكبار وارد كردن اطلاعات كارت بانكي بتواند چند قبض را همزمان پرداخت كند.

سامانه قبضينو با بهره مندي از وب‌سايت، اپليكيشن اندرويد و اپليكيشن ios كليه خدمات پرداخت اينترنتي قابل قبول ارائه مي دهد. در كنار پرداخت و استعلام قبض و مشاهده قبض و پيگيري قبوض امكان استعلام خلافي و مشاهده ريز خلافي خودرو رو نيز داد. از مزايايي قبضينو استفاده رايگان كاربران براي استعلام و مشاهده قبض مي باشد. قبضينو يكي از قدرتمندترين سامانه هاي دريافت قبض و مشاهده اينترنتي قبض است كه با تكيه بر مهارت هاي فني تيم قبضينو و تجربه هاي انجام پروژه هاي فين تكي در راستاي رفاه حال مشتركين قبوض اقدام به پياده سازي سامانه يكپارچه پرداخت تجمعي قبوض كرده است.

پس از وارد شدن به سامانه پرداخت قبضينو ميتواند با دو روش اقدام به پرداخت كنيد. در صورتي كه گزينه قبض كاغذي را دارم انتخاب نمايد تنها با ورد كردن شناسه قبض و شناسه پرداخت ميتوانيد قبض مورد نظر را استعلام و يا پرداخت كنيد.

منبع : قبضينو